|
Kościół
jest najstarszym, najpiękniejszym i najlepiej zachowanym zabytkiem w
Słońsku. Zbudowany został w latach 1474 - 1522. Sklepienia założono w
latach 1520 - 1522. Murowany z cegły. Przebudowywany w latach
1652-1667. Wieża kościoła była przebudowywana i nadbudowywana
wielokrotnie. Ostateczny kształt, z czterema gotyckimi wieżyczkami,
uzyskała w 1817 r. odbudowana po pożarze, według projektu wielkiego
architekta Karla Schinkla. Kościół jest trzynawową, halową budowlą
gotycką, z poligonalnie zamkniętym chórem i obejściem na wzór starych
kościołów, z zakrystią od północy. Zakrystia pochodząca
najprawdopodobniej z XVI w. została przebudowana w XVIII w. Gwiaździste
sklepienie kościoła wsparte na ośmiu filarach tworzy misterną siatkę.,
w którą wmontowano ponad 200 ceramicznych zworników o średnicy 13- 20
cm z płaskorzeźbionymi wyobrażeniami świętych, scen biblijnych,
zwierząt, znaków zodiaku, narzędzi pracy i innych przedmiotów. Filary w
górnych partiach dekorowane są drewnianymi medalionami, zdobionymi
wyciętymi w skórze elementami o motywach geometryczno-roślinnych.
Sklepienie zdobi florystyczna polichromia zawierająca bogaty program
heraldyczny. Z najciekawszych zabytków Kościoła warto wspomnieć o
barokowej chrzcielnicy z 1658r, organach z 1845r., ambonie z ciemnego
kamienia wydobytego w Sudetach z 1773r. odnowionej w 1995r. belce
tęczowej z figurą Chrystusa ukrzyżowanego, o płycie nagrobnej Agnieszki
Hochenstein (siostrzenicy baliwa Zakonu Joannitów), czy oknach
witrażowych zawierających herby rodowe rycerzy zakonnych poległych w I
wojnie światowej. Jednak najcenniejszym zabytkiem z wyposażenia
kościoła jest renesansowy ołtarz z XVI wieku bogato rzeźbiony z drewna
i alabastru. Wg źródeł ołtarz został sprowadzony do Słońska w 1626 r. z
Kölln pod Berlinem, a zamontowany w kościele na polecenie Johhana
Moritza von Nassau dopiero w latach 1652-62, tj. w okresie remontu
świątyni. Tematyka rzeźb ołtarza nawiązuje do ostatniej wieczerzy,
ukrzyżowania, zmartwychwstania i wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa.
Alabastrowe płaskorzeźby, stanowiące centralną część ołtarza, wg dr
Janiny Kochanowskiej, prawdopodobnie nie są dziełem jednego artysty i
pierwotnie nie stanowiły jednej kompozycji. Dwie płaskorzeźby wraz z
obramowaniem, stanowiące główną część ołtarz - tworzą jedną całość
kompozycyjną i treściową. Przedstawiono tu protestancki wykład prawdy
wiary o Zbawieniu dzięki Łasce Chrystusa. Świadczy o tym zestaw scen:
Grzech Pierworodny, Wypędzenie z raju, Chrystus i nierządnica - a więc
ogólnie temat "grzechu" przeciwstawiony Narodzeniu i Ukrzyżowaniu.
Scena Ukrzyżowania - ujęta otokiem z tarcz, na których pierwotnie
znajdować się musiały malowane herby - wskazuje, że ten fragment
ołtarza może pochodzić z epitafium. W kondygnacjach wyższych ołtarza
uderza niespotykana kolejność scen: Opłakiwanie Chrystusa przed jego
Ukrzyżowaniem. Widoczny też jest wyraźnie różny sposób rzeźbienia oraz
dopasowywania poprzez przycięcie płaskorzeźb do późniejszego
obramienia. Wszystkie te szczegóły świadczą niezbicie o użyciu
elementów z dwóch różnych ołtarzy. Ołtarz jest dziełem niezwykłym
zarówno pod względem historii i wartości artystycznych. Chociaż
dzisiejszy Słońsk nie jest siedzibą Zakonu Joannitów to interesują się
oni miejscowością, są tu częstymi gośćmi i dbają o zabytki wspomagając
finansowo ich renowację. Ostatnia renowacja ołtarza w kościele w
Słońsku przeprowadzona została w latach 1991-1994 i zakończyła się
uroczystym jego poświęceniem w dniu 20.XI.1994r. w obecności licznej
reprezentacji Zakonu. W 1995 r. przeprowadzono renowację dębowego
krzyża belki tęczowej, a w uroczystym poświęceniu ambony po renowacji w
1997 r. uczestniczył sam Mistrz Zakonu Wilhelm Carl, książę pruski.
17.X.1998 r. odbyła się uroczystość dziękczynna z racji ukończenia
renowacji dachu kościoła.
|
|